Jerzy Duda-Gracz

Jerzy Duda-Gracz urodził się w Częstochowie 20 marca 1941 roku, zmarł w 2004 roku w Łagowie. Studiował na Wydziale Grafiki filii krakowskiej ASP w Katowicach. Malował sceny rodzajowe utrzymane w nurcie surrealizmu i ekspresjonizmu.

Artysta pracował jako pedagog na macierzystej uczelni (lata 1976-1982), a także w Europejskiej Akademii Sztuk w Warszawie (1992-2001) i na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach (funkcję profesora pełnił tam do śmierci). Uczestniczył w wystawach artystycznych na całym świecie, m. in. w Tokio, Sztokholmie, Rzymie, Moskwie, Paryżu. Był polskim reprezentantem na Biennale Sztuki w Wenecji w 1984 roku. Brał udział w Targach Sztuki w Kolonii (1986 i 1987 r.) i EXPO’92 w Sewilli.

Obrazy artysty wzbogacają zbiory Muzeów Narodowych w Krakowie, Warszawie, Gdańsku, Poznaniu, Muzeum Sztuki w Łodzi. Stała ekspozycja prac Jerzego Dudy-Gracza znajduje się w Muzeum Górnośląskim w Bytomiu.  Przykładem jego obrazów są „Jeźdźcy Apokalipsy czyli fucha” (1977), „Hamlet Polny”, „Babie lato” (1986), „Kalendarz polski” (1981) oraz „Pamięci ojca” (1970).

Malarstwo Dudy-Gracza charakteryzowało się nawiązywaniem do tradycji, w tym do technik stosowanych przez dawnych mistrzów (np. P. Bruegla). Mimo to, w swoich obrazach zawierał tematy sobie współczesne, przedstawiał często ludzi żyjących na biednej prowincji.

Typowe dla jego twórczości było posługiwanie się groteską, pastiszem i ukazywanie karykaturalnie zdeformowanych postaci ludzkich. Ich brzydota kontrastowała z pięknem i niewinnością przedstawianej przyrody. Ironia współistniała tym samym z nostalgią i tragizmem.

Malarstwo Dudy-Gracza przesiąknięte jest symboliką. W sposób metaforyczny obnażał polską rzeczywistość i wady narodowe (np. nietolerancję, głupotę, chamstwo) oraz wyrażał krytykę wobec braku moralności w życiu współczesnego człowieka.